Romeinse Trappist moet abdij redden

De Romeinse Trappisten kozen voor het gerstenat uit economische noodzaak.  “Ora et Labora” (bid en werk), stelt het levensmotto van de kloosterlingen, volgens de regel van Benedictus. Maar de crisis maakt het voor de Trappisten van de abdij Tre Fontane steeds moeilijker, in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Het abdijbier, dat sinds mei het Authentic Trappist Product keurmerk heeft, moet helpen.

Want in de jaren dertig werkten er nog een paar honderd mensen op de 500 hectare grond van de florerende abdij. Het was een van de rijkste kloosters binnen de orde. Maar de wijk EUR, ten zuiden van het centrum, groeide na de oorlog uit tot een elegante kantorenwijk met ruime appartementen. De nood aan bouwgrond was groot en zo verloren de Trappisten grote delen van hun terrein.

“Nu hebben we nog 32 hectare grond over”, zegt de Franse Abt Jacques Brière, die zich met zijn Italiaanse naam als Giacomo voorstelt. Zelf werd hij twintig jaar geleden naar Rome geroepen om het klooster van de Tre Fontane te leiden. Te redden, bleek later. “Met de landbouw valt weinig te verdienen. Je hebt een kwaliteitsproduct van waarde nodig”, zegt hij. “Daarom maken we chocolade, likeur, honing en nu ook bier.”

Het zijn zware tijden voor het handjevol Trappisten dat in het Romeinse klooster leeft. “Premier Monti deed in 2012 wat Italiaanse politici lang niet durfden, uit angst stemmen te verliezen. We moesten ineens, en met tien jaar terugwerkende kracht, hoge onroerend goed belasting betalen. Een deel van de opbrengst van het bier gaat dan ook naar de hypotheek die we daarvoor afsloten.”

Rijke historie

De Romeinse Trappisten hebben nogal een patrimonium te onderhouden. De apostel Paulus zou hier op 29 juni 67 zijn onthoofd. Toen zijn hoofd op de grond viel, stuiterde het drie keer. Precies op die plaatsen ontstonden de Tre Fontane, drie heldere waterbronnen. De fonteinen, in de Pauluskerk, werden overigens al in de jaren vijftig afgesloten, nadat bleek dat het water alles behalve helder was.

Behalve de Pauluskerk, staan er nog twee kerken. De sobere, Romaanse abdijkerk uit de 12e eeuw en de barokke kerk van de Heilige Maria Hemelse Trap. Daar zag de Heilige Bernardus, wiens cisterciënzer orde sinds begin twaalfde eeuw in het klooster huisde, in een visioen hoe engelen de arme zielen uit het vagevuur via een trap naar de hemel begeleidden.

De abdij werd echter door Napoleon geplunderd en raakte in verval. Paus Pius IX gaf het in 1868 aan de Franse Trappisten, die in ruil daarvoor het moerassige gebied moesten bevrijden van de malaria.

Eucalyptus

“Er zijn meer dan 100.000 eucalyptusbomen gepland in die tijd, vanwege de helende werking”, legt Abt Giacomo uit, terwijl hij wijst op een oud gevelbord: Eucalyptus helpt tegen griep, hoest en astma. En ook tegen tandpijn!”, voegt de Abt er stellig aan toe. Meer dan de helende werking van het kruid, werd het ecosysteem door de bebossing hersteld, waardoor de malaria inderdaad verdween en de abdij zich nu ten midden van een sterk geurend eucalyptuspark bevindt.

De abdij werd al gauw bekend om het Romeinse digestief: de eucalyptuslikeur. “De Trappist”, legt brouwer en leek Sergio Daniele uit, “heeft daarom ook een licht eucalyptus aroma. Dat maakt het speciaal, maar het duurde wel vier jaar om die smaak zò te krijgen”, zegt hij trots, terwijl hij een flesje opent. Hoe wel Sergio blijft volhouden dat het recept en het resultaat van de frisse, zoet-bittere Tripel van 8,5%, die we proeven “van de kloostergemeente is”, verraadt de twinkeling in zijn ogen de trots van een vader op zijn boreling.

“We zijn maar klein en brouwen hier met twee leken onder supervisie van de monniken zo’n 100.000 liter per jaar. Voldoende om aan de behoefte van de abdij te voldoen. Maar zo weinig productie in een halfautomatisch systeem, betekent wel dat de kosten hoog zijn”, zucht Sergio. “Vandaag alleen al zie ik in de mail aanvragen vanuit Taiwan,  Finland, Litouwen en Frankrijk… Die kunnen we helaas niet allemaal tevreden stellen.”

Maar Belgisch en Nederlandse toeristen weten de weg naar de abdijwinkel al te vinden, waar ze zonder moeite 4€ (0,33l) of 8€ (0,75l) neertellen voor de Tre Fontane Tripel.